Skradziony podczas II wojny światowej obraz Oswalda Achenbacha Via Cassia koło Rzymu z 1878 r. wrócił do zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Uroczystość przekazania odnalezionego dzieła, w której wzięła udział Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego prof. Małgorzata Omilanowska, odbyła się 7 sierpnia br. (czwartek) siedzibie Muzeum.

Odnaleziony obraz pochodzi z przedwojennych zbiorów Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Trafił do kolekcji muzealnej w 1907 r. zgodnie z ostatnią wolą Conrada Fishera. Ten wrocławski kolekcjoner dzieł sztuki przekazał Muzeum zbiór ok. 100 obrazów i kilku rzeźb. Był to jeden z cenniejszych darów, jaki otrzymała wrocławska placówka, na który składały się obrazy głównie z drugiego pięćdziesięciolecia XIX w., gromadzone przez kolekcjonera z intencją uzupełnienia zbioru muzealnego. O przekazaniu tak bogatej kolekcji do muzeum pisała wówczas także lokalna prasa.

Po wybuchu II wojny światowej podjęto przygotowania do zabezpieczenia zbiorów. Od 1942 r. rozpoczęto wywózki dzieł sztuki do wcześniej wyznaczonych składnic na terenie Śląska. Akcją zabezpieczania kierował dolnośląski konserwator zabytków prof. Günther Grundmann. Z zachowanych archiwaliów jednoznacznie wynika, że płótno O. Achenbacha zostało wywiezione do składnicy dzieł sztuki w Kamieńcu Ząbkowickim (Kamenz). 4 lutego 1946 r. Proboszcz Schultheiss, opiekun składnicy, stwierdził włamanie do składnicy, podczas którego zaginęło ponad 100 obrazów. Wśród nich znalazł się prawdopodobnie obraz Via Cassia koło Rzymu. Nie został on bowiem odnaleziony przez polską ekipę ewakuacyjną, która dotarła do składnicy 10 lutego 1946 r. Od tego momentu uznawany był za stratę wojenną i stanowił przedmiot poszukiwań strony polskiej.

Losy zabytku pozostawały nieznane do maja 2014 r., kiedy to Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego odnalazło obraz na aukcji dzieł sztuki w domu aukcyjnym Van Ham w Kolonii. Sukces jest tym większy, że stanowi owoc zastosowania przez MKiDN nowych narzędzi służących do aktywnego poszukiwania strat wojennych. Korzystając ze specjalistycznych serwisów internetowych resort kultury na bieżąco monitoruje rynek dzieł sztuki.

Kolejno podjęte zostały działania służące identyfikacji obrazu. 14 maja 2014 r. w siedzibie domu aukcyjnego Van Ham ekspert z Muzeum Narodowego we Wrocławiu przeprowadził oględziny obrazu. Na ich podstawie sporządzona została opinia, bezspornie potwierdzająca, że mamy do czynienia z dziełem pochodzącym z przedwojennego Śląskiego Muzeum Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Ekspertyza oparta została na badaniach konserwatorskich lica obrazu oraz analizie oznaczeń własnościowych umieszczonych na odwrociu.

Szybki powrót dzieła do wrocławskich zbiorów był możliwy dzięki obywatelskiej postawie posiadacza obrazu. Po zapoznaniu się z dokumentacją przygotowaną przez Wydział ds. Strat Wojennych MKiDN, z której wynikało, że pochodzi z wojennej grabieży, zdecydował on o zwrocie płótna. Osoba ta pragnie zachować anonimowość.